Seviliyor muyum ?

Seviliyor Muyum? Şiddetin Görünmeyen Yüzleri: Fiziksel ve Cinsel Şiddet

Şiddet, yalnızca toplumun belirli kesimlerini değil; her yaştan, her sosyo-ekonomik düzeyden bireyi etkileyebilen evrensel bir sorundur. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) şiddeti şöyle tanımlar:

“Fiziksel güç veya iktidarın kasıtlı olarak uygulanması ve bunun sonucunda yaralanma, ölüm, psikolojik zarar ya da gelişimsel bozuklukların ortaya çıkması.” (WHO, 2002)

Bu tanım bize şunu gösterir: Şiddet yalnızca gözle görülür yaralanmalardan ibaret değildir; görünmeyen ama derin izler bırakan biçimleri de vardır.

Fiziksel Şiddet

Fiziksel şiddet en kolay fark edilen türlerden biridir. Tokat atmak, yumruklamak, itmek ya da kişiyi zorla bir yere kapatmak bu kapsama girer. Ancak yalnızca ağır darbeler değil, tekrarlanan “küçük” fiziksel müdahaleler de şiddet kategorisine girer.

Örneğin, partnerin tartışma anında kolu sıkması ya da yolunu kesmesi çoğu zaman “öfke anı” diye geçiştirilir. Oysa araştırmalar, bu tür davranışların ilişkilerde şiddetin ilk işaretleri olabileceğini göstermektedir (Hamby & Grych, 2013).

Cinsel Şiddet ve Cinsel Baskı

Cinsel şiddet, rıza olmadan cinsel eyleme zorlamayı ifade eder. Buradaki kilit kavram rızadır. Suskunluk ya da “hayır” diyememek rıza anlamına gelmez.

Partnerin istemediği halde cinsel yakınlaşmaya zorlanması, tehdit veya baskı yoluyla ilişkiye yönlendirilmesi açık bir şiddet biçimidir.

Bu noktada cinsel baskı (sexual coercion) kavramı önemlidir. Partnerin açıkça reddetmesine rağmen ısrarla yakınlık talep etmesi, sevgiyi ya da sadakati gerekçe göstererek duygusal manipülasyonla onay almaya çalışması cinsel baskıdır.

“Eğer beni seviyorsan birlikte olmalısın” gibi ifadeler ilk bakışta romantik görünebilir, ancak aslında kişinin özgür kararını değiştirmeye yönelik manipülasyon stratejisidir (Katz & Tirone, 2010).

Günlük Hayattan Örnekler

• “Beni terk edemezsin” diyerek tartışma sırasında partneri duvara itmek → Fiziksel şiddet

• Kıskançlık bahanesiyle telefonun sürekli kontrol edilmesi, ardından istem dışı yakınlaşma talep edilmesi → Cinsel şiddet + kontrol davranışı

• “Eğer benimle olmazsan seni rezil ederim” demek → Tehdit yoluyla cinsel şiddet

• Daha önce “istemiyorum” diyen birine “ama seni çok seviyorum” diyerek tekrar yaklaşmak → Cinsel baskı ve duygusal manipülasyon

Neden Görünmez Kalıyor?

Şiddet çoğu zaman yalnızca uç örneklerle tanımlandığı için, gündelik ilişkilerdeki küçük ama sistematik ihlaller görünmez kalır. Özellikle cinsel baskıda, manipülasyonun romantik bir sevgi göstergesi gibi algılanması, mağdurların yaşadıklarını şiddet olarak görmesini zorlaştırır.

Oysa bu davranışlar, kişinin özgür iradesini aşındırarak şiddet döngüsünü pekiştirir.

Fiziksel ve cinsel şiddeti yalnızca uç örneklerle sınırlamak yerine, gündelik ilişkilerdeki görünmez formlarını da görmek gerekir. Cinsel baskı ve duygusal manipülasyon, en az fiziksel şiddet kadar yıkıcıdır.

Farkındalık, yalnızca mağdurlar için değil, toplumun tamamı için önemlidir. Çünkü şiddet görmezden gelindikçe normalleşir; görünür kılındıkça ise önlenebilir.